Podatek od emerytur to temat budzący wiele emocji wśród seniorów. W 2025 roku, zgodnie z obowiązującymi przepisami, osoby otrzymujące emerytury powyżej 2500 zł muszą liczyć się z koniecznością zapłaty podatku od nadwyżki tej kwoty. Zmiany wprowadzone w ramach Polskiego Ładu miały znacząco wpłynąć na sytuację finansową emerytów, ale jak to faktycznie wygląda? Przyjrzyjmy się szczegółom.
Podatek od emerytury powyżej 2500 zł – jakie zasady obowiązują?
Od 1 stycznia 2022 roku wprowadzono rozwiązanie, które potocznie nazywane jest „emeryturą bez podatku”. Oznacza to, że emeryci i renciści, których świadczenie nie przekracza 2500 zł miesięcznie, są zwolnieni z podatku dochodowego. Dla świadczeń powyżej tej kwoty podatek naliczany jest tylko od nadwyżki. Warto podkreślić, że podatek od emerytury w Polsce to podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), a jego stawki wynoszą 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie.
W praktyce oznacza to, że emeryci, których świadczenia przekraczają 2500 zł, płacą podatek tylko od kwoty powyżej tej granicy. Jeżeli emerytura po waloryzacji wynosi np. 2638 zł, podatek zostanie obliczony jedynie od 138 zł nadwyżki. Stawka podatku wynosi 12%, co przy tej kwocie daje 16,56 zł miesięcznie.
Obowiązek składania zeznania podatkowego
Osoby, których emerytura przekracza 2500 zł brutto miesięcznie, są zobowiązane do składania zeznań podatkowych. Jednak ci, którzy korzystają z ulgi podatkowej, nie muszą składać zeznań, pod warunkiem że nie mają innych dochodów. Istnieją jednak sytuacje, w których złożenie deklaracji jest zalecane, zwłaszcza gdy emeryt rozlicza się wspólnie z małżonkiem.
Składka zdrowotna
Niezależnie od tego, czy emerytura jest opodatkowana, wszyscy emeryci muszą odprowadzać składkę zdrowotną, która w 2025 roku wynosi 9% świadczenia brutto. Składka ta jest potrącana automatycznie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i nie podlega odliczeniu od podatku. To oznacza, że nawet osoby korzystające z „emerytury bez podatku” nie otrzymują pełnej kwoty brutto na rękę.
Jak obliczyć podatek od emerytury?
Obliczenie podatku od emerytury może wydawać się skomplikowane, ale w praktyce sprowadza się do kilku kroków. Najpierw należy ustalić roczną kwotę brutto emerytury, a następnie odjąć od niej kwotę wolną od podatku, która wynosi 30 000 zł rocznie. Podatek naliczany jest od nadwyżki według obowiązujących stawek. Dla dochodów do 120 000 zł rocznie stawka wynosi 12%, a powyżej tej kwoty – 32%.
Aby lepiej zrozumieć, jak to działa w praktyce, warto przyjrzeć się przykładowym obliczeniom:
- Roczna emerytura: 80 000 zł
- Kwota wolna od podatku: 30 000 zł
- Nadwyżka: 50 000 zł
- Podatek: 12% z 50 000 zł, co daje 6 000 zł rocznie
Przykłady obliczeń podatku
Przyjrzyjmy się, jak wyglądają obliczenia dla różnych kwot emerytur. Załóżmy, że roczna emerytura wynosi 100 000 zł. Od tej kwoty odejmujemy 30 000 zł kwoty wolnej od podatku, co daje 70 000 zł podlegające opodatkowaniu:
Podatek od tej kwoty wynosi 12%, czyli 8 400 zł rocznie.
Dla emerytury wynoszącej 150 000 zł rocznie, nadwyżka powyżej 120 000 zł opodatkowana jest stawką 32%:
Podatek wynosi 12% z 90 000 zł + 32% z 30 000 zł, co daje 10 800 zł + 9 600 zł = 20 400 zł rocznie.
Waloryzacja emerytur i jej wpływ na podatek
Waloryzacja emerytur to coroczna podwyżka świadczeń, mająca na celu zrekompensowanie wzrostu cen i inflacji. W 2025 roku waloryzacja wynosiła 5,5%. Dla wielu seniorów oznaczało to wzrost emerytury, co mogło skutkować koniecznością zapłaty podatku od wyższych kwot.
Na przykład, jeśli emerytura wynosiła 2374 zł przed waloryzacją, po podwyżce wyniosła 2505,04 zł. W takim przypadku podatek wynosiłby zaledwie 1 zł miesięcznie, co pokazuje, jak niewielkie mogą być zmiany w zobowiązaniach podatkowych w wyniku waloryzacji.
Wpływ waloryzacji na wysokość emerytury
Waloryzacja ma również wpływ na wysokość netto emerytury. Oto przykład dla emerytury wynoszącej 3 000 zł brutto przed waloryzacją:
- Po waloryzacji: 3 165 zł
- Podatek od 665 zł nadwyżki: 79,80 zł miesięcznie
- Składka zdrowotna: 9% z 3 165 zł, co daje 284,85 zł
Emerytura wolna od podatku – co to oznacza?
Wprowadzenie „emerytury bez podatku” miało na celu zmniejszenie obciążeń podatkowych dla osób starszych. Dla świadczeń do 2500 zł brutto oznacza to zwolnienie z podatku dochodowego. Z danych wynika, że aż 90% emerytów i rencistów korzysta z tego rozwiązania, co jest znaczącym wsparciem finansowym.
Jednakże, mimo że podatek dochodowy nie jest naliczany, emeryci nadal muszą odprowadzać składkę zdrowotną, co wpływa na ich ostateczne dochody. Składka ta wynosi 9% i jest pobierana automatycznie, bez możliwości odliczenia od podatku.
Korzyści i ograniczenia emerytury bez podatku
Wprowadzenie zwolnienia podatkowego dla emerytur do 2500 zł ma kilka zalet:
- Wzrost kwoty netto dla większości emerytów
- Brak konieczności składania zeznań podatkowych przy niskich świadczeniach
- Prostszy system rozliczeń
Jednak istnieją również pewne ograniczenia, takie jak obowiązkowa składka zdrowotna, która nie podlega odliczeniu, oraz wpływ inflacji na realną wartość świadczeń. Dlatego, mimo że zmiany są korzystne, nie zawsze spełniają one oczekiwania wszystkich seniorów.
Co warto zapamietać?:
- Od 2025 roku emerytury powyżej 2500 zł podlegają opodatkowaniu, a podatek naliczany jest tylko od nadwyżki.
- Stawka podatku wynosi 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie, a powyżej tej kwoty – 32%.
- Emeryci z dochodami powyżej 2500 zł są zobowiązani do składania zeznań podatkowych, chyba że korzystają z ulgi podatkowej.
- W 2025 roku składka zdrowotna wynosi 9% świadczenia brutto i jest potrącana automatycznie przez ZUS.
- 90% emerytów korzysta z „emerytury bez podatku”, co znacząco wspiera ich sytuację finansową, mimo obowiązkowej składki zdrowotnej.
